نوشته :
تابان خواجه نصیری
يكی از سوالات متداول دوستان در هفته‌های اخير، بازاريابی ويروسی يا Viral Marketing بوده است. دراين شماره از خبرنامه، قصد دارم تا كمی بيشتر در اين خصوص بنويسم تا بدين ترتيب ميزان آشنايی شما با اين مقوله بيشتر شود. پيش از اين، در مقاله‌ای ديگر، تحت همين عنوان - بازاريابی ويروسی - كه در بخش مقالات سايت نيز بايگاني شده است، مختصر تاريخچه‌ای از آن را آورده‌ام كه اميدوارم آن را نيز مطالعه كرده باشيد.
عده‌اي از دوستان از من خواسته بودند كه تفاوت بين بازاريابی شبكه‌اي و بازاريابی ويروسي را نيز مطرح كنم. همچنين دوستی پرسيده بود كه آيا می‌توان از بازاريابی ويروسی برای تبليغ و بازاريابی يك سازمان غير انتفاعی هم استفاده كرده يا نه.
اصطلاح ويروسی يا Viral بودن اين نوع بازاريابی از آن جهت متداول شده است كه پيام‌ها و آگهی‌های تبليغی با اين روش، خيلی سريعتر از آنچه مي‌توانيم تصور كنيم، مثل ويروس پخش می‌شوند. در اينجا، يك تشابه جالب با بازاريابی شبكه‌ای وجود دارد: شرح دادن و تعريف هر دو نوع بازاريابی خيلی ساده‌تر از پياده‌سازی آنها در عمل است و يك تفاوت عمده آنها در اين است كه بازاريابی شبكه‌ای، در واقع، يك الگوی كسب و كار - بيزنس مدل - است و بازاريابی ويروسی، يك استراتژی تبليغی كه اصولي دارد. اگر ما بتوانيم يك استراتژی بازاريابی ويروسی را درست پياده‌سازی كنيم، فرقی نمی‌كند، چه برای يك فعاليت تجاری و چه برای يك فعاليت غيرانتفاعی، دليلی نمی‌بينم كه نتوانيم موفق شويم. كليد موفقيت در پياده‌سازی يك بازاريابی ويروسی، يا هر كار ديگري، داشتن خلاقيت است. رسيدن به يك ايده‌ی بكر و ناب و بعد اجرای آن در يك زمان و حتي مكان صحيح و درست. برای بازاريابی ويروسی شما به يك ايده منحصربفرد نياز داريد: مثلاً يك قطعه شعر، يك مقاله‌ی آموزنده، يك قطعه‌ی ادبي يا داستان، يك فايل صوتي جالب، يك كليپ ويديويی سرگرم‌كننده، يك نرم‌افزار كاربردی سودمند كه در عين سادگی حامل پيام تبليغاتی شما نيز باشد. ويژگی منحصربفرد آنچه قرار است پيام تبليغی شما را به مخاطبين هدف يا مخاطبين احتمالي‌تان برساند رايگان بودن آن است و از طرف ديگر سادگي و سهولت در ارسال. اگر چنين فاكتوری را در اختيار داريد و اگر به چنين ايده‌ای نابی رسيده‌ايد، پيام تبليغی خود را به آن اضافه كنيد و اجازه دهيد تا به صورت رايگان دست به دست بين مردم پخش شود. مردم اگر آن را جالب و قابل توجه و يا سرگرم‌كننده بيابند، آنرا براي دوستانشان ارسال (فوروارد) می‌كنند و به اين ترتيب، پيام تبليغی شما هم در بين مردم يا كاربران اينترنت منتشر می‌شود. مخاطبين هدف شما، وقتی پيام تبليغی را ببينند، در موردتان مطلع مي‌شوند، جذب شما می‌شوند و با شما تماس مي‌گيرند و شايد حتي مشتری شما شوند.
با دوستانتان مشورت كنيد، يك ايده‌ی خوب می‌تواند پيام تبليغی شما را خيلی سريعتر از آنچه فكرش را مي‌كنيد به مخاطبين هدف شما برساند. بازاريابی ويروسی، با Hotmail شروع شد وقتي كه آنها پست الكترونيك رايگان خودشان را در اختيار كاربران اينترنت قرار دادند و فقط قرار بود كه زير هر نامه‌ی ارسالي از سوي كاربران Hotmail اين عبارت درج شود كه: Get your Free email account at Hotmail كه لينك بود و هنوز هست به صفحه‌ی ثبت نام اين سايت. يك مقاله مفيد، يك كتاب الكترونيكي سودمند و آموزنده مي‌تواند پيام تبليغی شما را به سرعت به صدها هزار نفر برساند و اين بازاريابی ويروسی است كه عمل مي‌كند.
اگر شما اين مقاله يا نامه‌ی مرا آموزنده، روحيه بخش و مفيد بيابيد و آن را برای دوستانتان فوروارد كنيد، دوستانتان هم با سايت و فعاليت‌های من آشنا مي‌شوند و چند وقت بعد ممكن است آنها هم عضو اين خبرنامه‌ها شوند. پيام من در اين نامه اين است كه:
ما ايرانيان، در سرتاسر گيتی به ايرانی بودنمان افتخار مي‌كنيم و با تكيه بر دانش و تجربه و سوابق تاريخي‌‌مان می‌دانيم كه اكثراً انسانهايی فوق‌العاده خيرخواه، صلح‌جو و هوشمند هستيم و مي‌توانيم دست به هر كاری كه بزنيم موفق شويم، به جهان و جهانيان نشان داده‌ايم كه اگر بخواهيم، مي‌توانيم و پشتكار فوق‌العاده خوبی داريم. شايد ما، بهترين مردم دنيا نباشيم اما سوابقمان بخوبي نشان مي‌دهد كه خواهان رفاه، صلح و عدالت و آزادی هستيم نه فقط براي خودمان، كه براي همه‌ی جهان و جهانيان، آزادی به اين مفهوم كه زير بار زور و تحميل هرگز نرفته‌ايم و نمي‌رويم: اسكندرها و مغول‌ها، عثماني‌ها و حتي عرب‌ها كه همگي برای اين سرزمين دندان تيز كرده بودند آمدند و رفتند، ما مسلمان شديم اما زبان فارسي و فرهنگ غني‌مان را كماكان حفظ كرده‌ايم. آنچه در بالا گفته شد اشاره دارد به تاريخ باستان ما، اما در تاريخ معاصر هم سرزمين ما از چشم دشمنان در امان نماند: روس‌ها و انگليس‌ها آمدند و بعدش هم امريكايی‌ها. ما همه را بيرون انداختيم، با همت بزرگاني چون اميركبير، ستارخان و باقرخان و مصدق حق و حقوق پامال شده‌مان را بازپس گرفتيم و نفت را ملی كرديم. اين پيام ما به دنياست: ما همان مردميم در قرن بيست و يك، هشيار و بيدار، هميشه ايرانی.