نوشته :
تابان خواجه نصیری
آنچه در اینجا آورده ام یادداشت هاِی است از مصاحبه ای که چند سال پیش - آبان 84 - با یکی از خبرگزاری ها داشته‌ام.
همانطور كه مي‌دانيد، وبلاگها نوعي وب سايت هستند بنابر اين آنچه ما در مورد قابليت‌های كاربرد يك وب سايت می‌گوييم در مورد وبلاگها هم صادق است. شايد بسياری از شما ياكوب نيلسن را كه به عنوان يكي از معروف ترين متخصصان و كارشناسان قابليت‌های كاربرد (usability) فردي شناخته شده است بشناسيد.
هنيلسن در مورد موضوعات مرتبط با قابليت‌های كاربرد وبلاگها مي‌گويد: وبلاگها در واقع نوعي ژانر خاص از وب سايت‌ها هستند، وبلاگها خصوصيات منحصربفرد خودشان را دارا هستند و به همين خاطر است كه وبلاگها مسائل مجزا و خاص خود را در رابطه با قابليت‌هاي كاربردی دارند. سادگي در كاربرد و استفاده بدون نياز اساسي و اضافي به زبانهاي علامت گذاري و برنامه‌نويسي تحت وب باعث شده است تا وبلاگها اينطور به سرعت گسترش يابند.
مي‌دانيم كه اكثر كاربران اينترنت در ايران، جوانان هستند و به همين علت است كه مايليم دغدغه‌های جوانان را در ميان وبلاگهايشان جستجو كنيم، اما بر سر اين راه مشكلاتي هم ديده مي‌شود: ما در ميان وبلاگهای ايرانيان اكثراً به سختي مي‌توانيم وبلاگنويس را بشناسيم. وبلاگنويسهاي ايراني به ندرت در معرفي خودشان گامي برمي‌دارند. اين همان چيزي است كه ما آن را از قابليت‌هاي كاربرد وبلاگها مي‌دانيم. وبلاگنويسان جوان ما بايد اين قابليت‌هاي كاربرد را بدانند و به كار بگيرند. نيلسن مي‌گويد كه وبلاگها معمولاً بسيار درونگرا هستند يعني به درون خودشان متمركز شدهاند و مركز توجه وبلاگنويس بيشتر دروني است تا بيروني و به همين خاطر است كه موضوعات مرتبط با قابليت‌هاي كاربرد وبلاگ (به عنوان ژانري خاص از وب سايت‌ها) به دست فراموشي سپرده شده است. وبلاگنويس بايد خوانندگانش را مورد توجه قرار دهد و خواننده‌ی يك وبلاگ مايل است بداند كه با چه كسي طرف است. او مي‌خواهد وبلاگنويس را بيشتر بشناسد. وقتي وبلاگنويسي به صورت گمنام مطلبي مي‌نويسد يا اظهار نظري مي‌كند، به ندرت جدي گرفته مي‌شود مگر اينكه وبلاگنويس خودش را آنقدر معروف مشهور بداند كه احساس كند ديگر نيازي به معرفي ندارد. در وبلاگهاي ايراني، به ندرت مي‌بينيم كه وبلاگنويس بيوگرافي مختصري از خودش ارائه داده باشد.
اينطور به نظر مي‌رسد كه وبلاگنويسان، پشت وبلاگ‌شان و نوشته‌هايشان به نوعي پنهان شدهاند. از طرف ديگر مثلاً عكس وبلاگنويس. اين موضوع خيلي مهم است و شما به ندرت مي‌بينيد كه وبلاگنويس عكسي از خودش را در وبلاگش قرار داده باشد. در ميان وبلاگهاي ايراني، بارها اين را ديده‌ام كه افرادي صراحتاً - بدون تحقيق و مطالعه - به ديگران توصيه مي‌كنند كه عكس خودتان را در وبلاگ قرار ندهيد. اين افراد قرار دادن عكس وبلاگنويس را حمل بر خودستايي مي‌دانند. مي‌گويند كه قرار دادن عكس وبلاگنويس در وبلاگ و در كنار مقاله يا پست‌اش (مثلاً در يك وبلاگ گروهي) نشانه‌ی از خود راضي بودن وبلاگنويس است. اصلاً اينطور نيست و اين يك اشتباه بزرگ است. وقتي عكس وبلاگنويس ديده نمي‌شود اعتمادي بين او و خواننده بوجود نمي‌آيد. ياكوب نيلسن هم معتقد است كه تصوير وبلاگنويس دنياي مجازي را به دنياي واقعي مرتبط مي‌سازد. افرادي كه وبلاگ شما را مي‌خوانند و عكس شما را مي‌بينند وقتي در دنياي واقعي شما را ببينند شما را خواهند شناخت و اين مي‌تواند به ايجاد اعتماد بين طرفين خيلي مفيد باشد. در اين مصاحبه، من روي اين موضوعات تاكيد كردم و وضعيت را در وبلاگهاي گروهي (ايراني) بهتر ديدم چرا كه وبلاگنويسان حداقل نام و نام خانوادگي‌شان را قرار داده‌اند، اما كماكان از تصوير وبلاگنويسان يا اصلاً خبري نيست و يا اينكه به ندرت آنها را مي‌بينيد.
ما ايراني‌ها در فضاي مجازي، با قواعدي من درآوردي و حتي توصيه و آموزش آن به ديگران، دست و پاي خودمان را تا مدتها مي‌بنديم و به گمانم از دستيابي به پيشرفت‌هاي واقعي بازمي‌مانيم. بي دليل انجام كارهايي را قرطي بازي و سوسول بازي مي‌دانيم درست مثل ماجراي استفاده از كمربند ايمني در اتومبيل، درست مثل عدم رعايت بسياري از قواعد راهنمايي و رانندگي و ... و مي‌بينيم كه متاسفانه در اينترنت هم وضع به همين منوال است، مثل ماجراي عدم رعايت كپي رايت و برخي مواردي ديگر كه مهمترين آنها را در زير مي‌آورم و به آنها اشاره‌اي مي‌كنم هرچند كوتاه و مختصر ...
وقتي وبلاگنويسي خودش را به درستي معرفي نمي‌كند ما چطور مي‌توانيم نوشته‌هاي او را جدي بگيريم؟ چطور مي‌توانيم به نوشته‌هايش اعتماد كنيم؟ در بسياري از وبلاگهاي ايراني، اين ضعف بزرگ در قابليت كاربرد وبلاگ را به جرات مي‌توانم بگويم كه شاهد هستيم و اين ضعف با عدم آموزش و بي توجهي به اصول و قواعدي كه در فضاي اينترنت تقريباً بين‌المللي شده است.
آنچه در اين يادداشت آوردم بخشي از صحبت‌هايم با خبرنگار محترم خبرگزاري ايسنا بود. يادم هست كه وقتي در مورد تصوير وبلاگنويس صحبت مي‌كردم اشاره كردم به وبلاگ تخصصي Performancing.com به عنوان يك مثال خوب از يك وبلاگ گروهي شناخته شده و معتبر.